یوگا چگونه روی نیمکره های مغز ما اثر می گذارد؟

neuroscience-yoga

یوگا و دو نیمکره مغز...

یک برش طولی، مغز انسان را به دو نیمکره تقسیم می‌کند که این دو نیمکره بسیار شبیه به هم هستند؛ اما با وجود شباهت‌های زیاد، وظایف آنها متفاوت است. در بسیاری از شرایط این عملکرد مجزای نیمکره راست و چپ به دلیل ارتباطات مهم عصبی بین دو نیمکره ها آشکار نیست. این ارتباطات درون جسم پینه ای صورت میگیرد که پیوند بین نیمکره راست و چپ را بر عهده دارد. در یک شخص سالم، مغز به صورت یک کل به هم پیوسته عمل می‌کند و داده‌های یک نیم‌کره از راه جسم پینه‌ای به نیم کره دیگر راه می‌یابند که این ارتباط در پردازش اطلاعات بسیار مفید است.

 

معمولا تعمیم‌هایی کلی در روانشناسی عمومی به وجود می‌آیند که وظایف معین (مثل استدلال، خلاقیت و …) را به یکی از دو طرف راست یا چپ نسبت می‌دهند. با چنین نظریاتی باید با احتیاط مواجه شد زیرا این وظایف اغلب در هر دو طرف مغز انسان توزیع می‌شوند. با این وجود توجه به تفاوت های کلی دو نیمکره مغز خالی از لطف نیست چرا که افراد از نـظـر آن کـه کدام نیمکره مغزشان بر افکار و پردازش اطلاعات مغزشان سیطره دارد، بـا یکدیگر تفاوت دارند.

 


نیمکره راست
مسوولیت هدایت سمت چپ بدن.
دیداری-تمرکز بر تصاویر و الگوها.
درک مستقیم و شهودی-پیروی از احساسات.
حافظه تصویری-توسط یادداشت و یا ترسیم موضوعات میتوان آنها را به خاطر سپرد.
پردازش افکار بطور همزمان صورت میگیرد.
اطلاعات را به یکدیگر ارتباط میدهد.
ابتدا به کلیات و سپس به جزئیات میپردازد.
سازمان نیافته میباشد.
تداعی آزاد دارد.
بسیار در جستجوی استدلال بوده و به دنبال علل قوانین میباشد.
فاقد حس زمان میباشد.
در تلفظ و یافتن واژه ها مشکل دارد.
از لمس اشیاء لذت میبرد.
در الویتبندی مشکل دارد. تکانشی و بدون اندیشه اقدام به کاری میکند.
هنگام صحبت کردن دستان خود را حرکت میدهد.
به چگونگی بیان سخنی توجه میکند و نه به مضمون آن.

 

نیمکره چپ
مسوولیت هدایت سمت راست بدن.
شفاهی-تمرکز بر واژه ها، نمادها و ارقام.
تحلیل گر-پیروی از منطق.
برای بخاطر آوردن از واژه ها سود میبرد-اسامی را بجای چهره ها بخاطر می سپارد.
پردازش افکار بطور متوالی و ترتیبی صورت میگیرد-مرحله به مرحله.
استنتاج منطقی از اطلاعات بعمل می آورد.
ابتدا جزئیات را بررسی کرده سپس به کلیات دست می یابد.
بسیار سازمان یافته میباشد.
علاقه مند به تهیه فهرست و برنامه ریزی.
معمولا بدون تحقیق و کورکورانه از قوانین تبعیت میکند.
در پیگیری و حفظ زمان کار آمد است.
تلفظات و فرمولهای ریاضی به سهولت به خاطر سپرده میگردند.
از مشاهده اشیاء لذت میبرد.
از پیش برنامه ریزی میکند.
هنگام سخن گفتن بندرت از اشارات و حرکات دست استفاده میکند.
به مضمون سخن توجه میکند و نه به چگونگی بیان آن.

 

تفاوت های بین دو نیمکره مغز دلیلی نمیشود که شما روی یكی از نیمكره‌های مغزتان به دلیل توانمندی بیشترش تمركز كنید و آن دیگری را از یاد ببرید یا از زیر بار خیلی از كار‌ها به بهانه این كه فلان كار به نیمكره ضعیف‌تر مغزم ربط دارد، در بروید؛ چون قوی‌تر بودن یكی از نیمكره‌ها به معنای ناتوان بودن نیمكره دیگر نیست و به طور کلی و در انجام کلیه امور، ما به نسبت های مناسب هم عملکرد تحلیلی و معقول نیمه چپ را نیاز داریم و هم عملکرد حسی و ذهنی نیمکره راست را. بدانید که اگر برای افزایش توانمندی‌های این دو نیمكره تلاش نكنید، ممكن است با گذشت زمان دچار افت كاركرد شوید.


همانطور که گفته شد، با وجود اینکه دو نیمکره مغز کار کردهای بسیار متفاوت و مجزایی دارند، نمیتوان گفت که روی هم اثری ندارند؛ آنها صرفا به دو روش متفاوت عمل می کنند و با وجود تفاوت های بین خصوصیات پایه ای آنها، در حقیقت همه کارها بر اساس هر دو نیمکره و تعامل آنها انجام میشوند.

 

نواختن پیانو را در نظر بگیرید؛ برای اینکه این نواختن خوب صورت بگیرید، نباید فقط از مهارت های تکنیکی نیمکره چپ بهره-مند باشیم که بوسیله آن کلیدها و پدالها به طرز صحیحی استفاده میشوند، چراکه آن احساس و نکات دقیق و ظریفی که برای زیر و بم کردن صدا لازم است و از حس منحصر به فرد نوازنده ناشی میشود، فقط از نیمکره راست ناشی میشود. کار کردن با هر دو نیمکره، یک موزیک زیبا را به دنبال می آورد.


تمرینات یوگا بسیار شبیه به نواختن موسیقی هستند. در ابتدا مثل یک روبات با نیمکره چپ کار میکنیم. دستورالعمل های مربی یا کتاب آموزشی را با جزئیات انجام میدهیم؛ بدون آنکه هیچ حسی از منحصر به فردی خود داشته باشیم. این اتفاق بدی نیست ولی به مرور زمان و با پیشرفت در تمرینات باید جا را برای حضور نیمکره دیگر مغز باز کنیم، تا همزمان با تجربه و یادگیری آساناهای یوگا، با بهره گیری از نیمکره راست مغز، تمرینات را با حس خود عجین کنیم و مسیر خود را پیدا کنیم.
یافتن مسیر، جذاب ترین کشف ماست: واقعاً که هستیم و چگونه میتوانیم با انتخاب هایمان متحول شویم.

 

نویسنده: نُوید عطرچین


مراجع:
A Physiological handbook for teachers of yogasana By Mel Robin
wikipedia
منابع اینترنتی